www.balet.pl Strona Główna www.balet.pl
forum miłośników tańca

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj

Poprzedni temat «» Następny temat
Taniec w starożytnym Egipcie
Autor Wiadomość
forum.balet.pl
ADMINISTRATOR


Posty: 107
Wysłany: Nie Mar 19, 2006 1:07 pm   Taniec w starożytnym Egipcie

Taniec w starożytnym Egipcie

Naszą wiedzę o tańcu i kulturze tanecznej starożytnego Egiptu czerpiemy jedynie z przedstawień plastycznych zachowanych na zabytkach architektonicznych (rzeźba, malarstwo ścienne, reliefy) i piśmienniczych (papirusy). Warto też pamiętać, że okres trwania państwa „starożytnego Egiptu” to kilka stuleci, na przestrzeni których taniec zmieniał się i rozwijał oraz, w okresie późniejszym, ulegał wpływom podbijanych narodów, sąsiadów i najeźdźców, którzy zdobyli chylące się ku upadkowi królestwo.

Monarchia egipska rządzona przez faraonów ukształtowała się ok. 3000 lat p.n.e. Początkowo było to zbiorowisko związków plemiennych, które jednocząc się, stworzyły ostatecznie silne państwo położone nad Nilem. Każde z plemion miało swoje własne bóstwa i związaną z nimi obrzędowość, którą wniosło do tworzonej państwowej religii egipskiej z bardzo rozbudowanym panteonem mniejszych i większych bóstw.

Z okresu III tysiąclecia p.n.e.(okres Starego Państwa) pochodzą odkrycia archeologiczne ukazujące formy taneczne posiadające jeszcze cechy tańców magicznych (pierwotnych), ale także cechy tańców symbolicznych (obrzędowych). W tańcach tych element ruchu był nierozłączny ze śpiewem i grą na instrumentach (tzw. krotale, czyli metalowe talerzyki, którymi uderzano jeden o drugi). Tańczono wokół posągu bóstwa, w procesji świątynnej i ulicznej, w pałacu faraona i podczas świąt związanych z uprawą roli.

W religii, a pośrednio w całym życiu starożytnych Egipcjan bardzo doniosą rolę odgrywała wiara w życie pozagrobowe. Do śmierci i przejścia „na drugą stronę” przygotowywano się bardzo pieczołowicie. Aby zapewnić zmarłemu szczęśliwe życie w zaświatach starano się zaspokoić wszystkie jego przyszłe potrzeby, stąd w grobowcach umieszczano sprzęty, stroje, ozdoby, pożywienie, a także figurki służby, która miała pomagać swemu panu w zaświatach.
W bardzo rozbudowanej ceremonii pogrzebowej dużą rolę pełnił taniec, będący integralną częścią uroczystości. Szereg malowideł ściennych przedstawia pochody płaczek, kobiet powiewających gałązkami oraz mężczyzn kroczących za tancerzem-przewodnikiem w rytm podawany przez kobiety. Taniec nad grobem miał pobudzić zmarłego do nowego życia, miał więc charakter śmiały, żywy, choć dostojny. Właśnie pochody płaczek są, oprócz malowideł ukazujących tancerzy-gimnastyków, najczęstszymi przedstawieniami tańca zachowanymi do naszych czasów.

Wiele zabytków rzeźby i malarstwa świadczy o gimnastycznym charakterze tańca w starożytnym Egipcie. Widać na nich tancerzy z wysoko uniesionymi nogami, z wychyleniem tułowia do tyłu, utrwalono również wyobrażenia trudnych póz jak „mostki” czy stanie na rękach. Wszystko to skłania do przypuszczeń, że w Egipcie istniała sztuka i nauka tańca oraz grupa tancerzy zawodowych, popisujących się na dworskich ucztach swą zręcznością, zdobyta podczas długotrwałych ćwiczeń. Akrobatyka miała też zastosowanie w tańcach religijnych, gdzie była elementem przekazywania złożonych treści symbolicznych.

Okres Średniego Państwa (XXI-XVIII w. p.n.e.) to czas największego rozwoju państwa egipskiego, w tym rozwoju jego kultury. Podbicie licznych plemion, sprowadzanie do Egiptu obcych niewolników oraz rozległe kontakty handlowe zaowocowały wzbogaceniem kultury egipskiej o obce wpływy. – „
Cytat:
w dziedzinie tańca zaznaczają się one bardziej miękkimi i zaokrąglonymi w liniach pozami ciała, świadczącymi też o żywszym charakterze ruchu”
– pisze Irena Turska.
Coraz bardziej rozwija się technika tancerzy zawodowych (prawdopodobnie zaczęto stosować obroty w rodzaju piruetów) i elementy akrobatyki. Jak i w całej sztuce egipskiej przeważała symetria – ustawienia szeregowe tańczących, pochody. Obok nich pojawiają się tańce, które mają wyrażać pewną treść – to jakby miniatury choreograficzne naśladujące zjawiska przyrody, np. wiatr czy tzw. taniec trzcin.

Taniec miał też swoje ważne miejsce w tworzących się w tym czasie misteriach religijnych, jak misteria Ozyrysa i Izydy. Misteria te były czymś na podobieństwo dramatu odgrywanego przez kapłanów dla pouczenia ludu. Misteria opowiadały historię śmierci i zmartwychwstania Ozyrysa, małżonka Izydy, symbolizując odradzanie się natury po zimowym śnie. Na przekaz składał się śpiew, recytacja świętych tekstów, muzyka i taniec wyrażający najpierw rozpacz po śmierci Ozyrysa, a później pobudzanie bóstwa do życia. W czasie misteriów Izydy kapłani wykonywali symboliczne tańce astronomiczne, które odtwarzać miały ruchy ciał niebieskich w kosmosie. Z innych tańców religijnych warto wymienić tańce wokół byka Apisa, także wykonywane przez kapłanów.

W Średnim Państwie natrafiamy na więcej świadectw tańca dla rozrywki – w miastach i na dworach występują grupy tancerzy-komików i tancerek umilających czas wielmożom. Tańcom towarzyszy muzyka grana na powiększającym się instrumentarium: fletowi i podwójnemu obojowi towarzyszą instrumenty strunowe (małe harfy) oraz perkusyjne (sistrum - charakterystyczny staroegipski instrument obrzędowy, związany z kultem Izydy, rodzaj metalowej grzechotki).

W okresie Nowego Państwa największą rolę w kształtowaniu kultury egipskiej odgrywał silny stan kapłański. Religia staje się instytucją, a otwarte dotąd misteria przenoszą się do tajemnych pomieszczeń świątynnych. Z tego czasu zachowały się przekazy o świętym tańcu faraona, który z okazji ważnych uroczystości tańczył na cześć Ozyrysa prosząc o opiekę nad krajem i pomyślność w zbiorach. Trzeba pamiętać, że faraon sam był uważany za wcielenie Oyrysa na ziemi, dlatego w swoim tańcu przedstawiał życie i czyny boga, „odgrywał jego rolę”. Faraon brał także udział w tańcach astronomicznych jako wyobrażenie słońca.
Kontakty z Indiami wprowadziły do kultury tanecznej Egiptu elementy hinduskie. Z Indii sprowadzano niewolnice-tancerki, które występowały podczas uczt w pałacu faraona. Do tańców tych wkracza element miłosnej zmysłowości. Kiedy Egipt został podbity przez Persję wpływy bardzo już eklektycznej egipskiej kultury tanecznej rozprzestrzeniły się na inne krainy imperium: Asyria, Chaledea, Fenicja, Judea, a później także Grecja, Arabia i Bizancjum.

Kiedy ostatecznie upadła cywilizacja starożytnego Egiptu zanikły wytworzone przez nią artystyczne formy tańca. W tańcu ludowym, zachowanym do dziś, w zależności od regionu zaznaczają się spore różnice: na północy tańce są spokojniejsze, na południu mają więcej naleciałości afrykańskich, natomiast słynny taniec brzucha przywędrował z Babilonii.

Ok. 1500 p.n.e. przejęto z Mezopotamii kolejne instrumenty: duże harfy stojące, trąbki, kitary i pandory - nauczano gry na nich w specjalnych akademiach, m.in. w słynnej szkole w Memfis. Jak w całym świecie antycznym, Egipcjanie wierzyli w magiczną siłę muzyki, znaczenie poszczególnych dźwięków i ich związek ze zjawiskami kosmicznymi.

W epoce nowożytnej można zauważyć nawiązania do sztuki starożytnego Egiptu, także w balecie. Oczywiście nawiązania te nie dotyczyły warstwy ruchowej, a raczej miejsca akcji, występujących postaci, czy inspiracji w postaci charakterystycznego ustawienia sylwetki profilem do widza (jak na starożytnych płaskorzeźbach). Z dzieł inspirowanych sztuką starożytnego Egiptu można wymienić balet Córka faraona Mariusa Petipy i Egipskie noce Michaiła Fokina.


_____________
BIBLIOGRAFIA

1. M. W. Ałpatow, Historia sztuki, tom I – Starożytność, wyd. „Arkady, Warszawa 1976

2. K. Myśliwiec, Święte znaki Egiptu, ISKRY, Warszawa 1990

3. J. Lipińska, M. Marciniak, Mitologia starożytnego Egiptu, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1977

4. I. Turska, Krótki zarys historii tańca i baletu, wyd. PWM, Kraków 1983.

5. Mała Encyklopedia Kultury Antycznej, wyd. PIW, Warszawa 1983

6. Ruskij baliet. Encykłopiedja, Wydawnictwo Naukowe „Wielka Encyklopedia Rosyjska”, Wydawnictwo „Sogłasje” 1997,

_____________
oprac. Kasia G (wykorzystywnaie w każdej postaci bez podania źródeł zabronione!)
_________________
Forum Balet.pl
 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   

Odpowiedz do tematu Dodaj do serwisow: Bookmark and Share
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Strona wygenerowana w 0,1 sekundy. Zapytań do SQL: 13